Szczupak
Ryba z rodziny szczupakowatych. W niektórych rejonach nazywany: scubel, sczubeł, szczubiel, szczubełek, szczublak, surapaka lub szczuka.
Ciało szczupaka jest wydłużone, silnie spłaszczone, pokryte drobnymi łuskami, zachodzącymi także na pokrywy skrzelowe. Linia boczna jest dobrze widoczna, głowa duża, pysk wydłużony, grzbieto brzusznie spłaszczony. Otwór gębowy sięga aż do przedniej krawędzi oka. Na dolnej szczęce występują potężne, stożkowate i odgięte do tyłu zęby. Oczy są duże, płetwa grzbietowa cofnięta ku tyłowi ciała, prawie do nasady trzonu ogonowego, płetwa ogonowa duża, symetrycznie i głęboko wcięta.
Ubarwienie jest różnorodne w zależności od środowiska: grzbiet ? ciemny, boki ? szarozielone lub żółtozielone z żółtymi, oliwkowymi i brunatnymi plamkami, które nieraz łączą się z sobą, tworząc poprzeczne smugi, płetwa grzbietowa, ogonowa i odbytowa ? żółtoszare o odcieniu brunatnoczerwonym, z dużymi ciemnymi plamami, brzuch ? biały w drobne, ciemne lub czarne punkty.
Dorasta do 150 cm długości i wagi 25 kg, jednak niezwykle rzadko spotyka się okazy mające ponad 100 cm długości i wagę przekraczającą 12 kg. Przeciętnie poławia się osobniki o długości 45?65 cm, ważące 0,75?3 kg.
Szczupak to ryba pospolita. Zamieszkuje prawie wszystkie nasze wody: jeziora, rzeki, doły potorfowe i glinianki, stawy i rowy melioracyjne. Występuje przy ujściach rzek, w przybrzeżnych wodach Bałtyku. Pogłowie niegdyś bardzo liczne (szczupaka cechuje duża rozrodczość) na przestrzeni ostatniego ćwierćwiecza wyraźnie zmalało.
Lubi wody czyste, ale unika górskich potoków. Wyjątkowo odporny gatunek na zanieczyszczenia i skąpe natlenienie środowiska. Radzi sobie doskonale w każdych prawie warunkach, odznaczając się szybkim wzrostem. Jego pożywienie stanowią nie tylko ryby, ale również żaby, myszy, drobne ptactwo, zaskrońce, piżmaki itd. Szczupak to kanibal, atakuje nawet pobratymców niewiele mniejszych od siebie.
W rzekach obiera stanowiska pośród wodnej roślinności, za przegrodami, upustami, w spokojnych zakolach, na stokach płycizn i głębin, w wykrotach, pośród korzeni drzew oraz za przeszkodami. Duże okazy trzymają się najczęściej na większych głębokościach (do 3 m) za młyńskimi upustami, w głębokich rozlewiskach itp. W jeziorze małe szczupaki trzymają się roślinności przybrzeżnej, większe występują w dolnych partiach wód, największe na stokach łączących płycizny z jeziornymi głębiami i wokół podwodnych górek.
Tarło szczupaka trwa od końca marca do końca kwietnia, czasem może przeciągnąć się do maja. Rozpoczyna się w okresie wiosennych roztopów i często ma miejsce na zalanych łąkach i płyciznach. Narybek w pierwszym okresie żywi się drobnymi skorupiakami, później larwami owadów.
Szczupak należy do ryb popularnych i cenionych przez wędkarzy. Łowi się go metodą gruntową na żywca oraz na spinning. Sprzęt do połowu szczupaka musi być mocny. Jako przynęty używamy żywców długości 10?20 cm (płocie, ukleje, karasie, jelce i karpie). Do spinningowania polecane są duże błystki wahadłowe lub obrotowe. Optymalny okres połowu szczupaka to maj, wrzesień i październik. Prawdziwe wędkarskie ?żniwa” rozpoczynają się z chwilą obumarcia wodorostów.
Hol dużego szczupaka wymaga opanowania. Ląduje się go do podbieraka lub przy pomocy osęki.
Okres ochronny dla szczupaka trwa od 1 stycznia do 30 kwietnia. Wymiar ochronny wynosi 40 cm, zaś limit dzienny ? 4 sztuki (łącznie z boleniem, sumem i sandaczem). Rekordowa ryba złowiona na wędkę mierzyła 128 cm i ważyła 24,1 kg.
Szczupak należy do ryb poszukiwanych. Mięso ma białe, jędrne i smaczne. Małe ryby lepiej nadają się do przyrządzania. Zawiera niewiele tłuszczu i dużą ilość przyswajalnego białka. Wydajność rzeźna waha się od 83 do 85% masy żywej ryby. Zabitego szczupaka można przez kilka dni przetrzymać w chłodnym miejscu, nabiera wówczas ?kruchości”. Mocna i łatwo dająca się ściągnąć skóra pozwala na przyrządzanie ryby faszerowanej. Wadą mięsa jest suchość i ościstość: zawiera 109 ości międzymięśniowych, nierozdwojonych i rozmieszczonych w przedniej części grzbietu. W części ogonowej ości brak. W celu usunięcia łusek rybę się goli.
